Kultura prawna

lustracja przedstawia klasyczne kolumny budynku sądu w nowoczesnym kolażowym stylu. Tło tworzą geometryczne płaszczyzny w kolorach pomarańczowym i zielonym, symbolizujące równowagę i trwałość prawa.

Czym jest kultura prawna?

Częste zmiany w prawie negatywnie wpływają na poczucie bezpieczeństwa
i zaufanie obywateli do instytucji publiczych. Na niekorzystne postrzeganie
i niestosowanie prawa oddziałuje również nierzetelna legislacja jak i sam wzrost liczby przepisów.

w ciągu ostatniej dekady

20

najważniejszych ustaw gospodarczych zmieniło się łącznie 1189 razy,
a ich objętość liczona liczbą stron wzrosła o 53 %.

Utrzymuje się też tendencja wzrostowa, jeżeli chodzi o liczbę przepisów:

W 2023 r. – uchwalono
34 tys. stron nowego prawa, czyli o 8 % więcej niż w 2022 r.

Kultura prawna
to dynamika relacji między prawem stanowionym, świadomością prawną społeczeństwa oraz ich postawami wobec instytucji prawnych.

Grażyna Skąpska

Prof. UNiwersytetu Jagielońskiego, 
na wydziale Socjologii

Co rozumiemy przez kulturę prawną?

Uwaga definicja: należy przez nią rozumieć zespół postaw, wartości czy praktyk związanych
z prawem, kształtujących sposób funkcjonowania społeczeństwa, relacje między jednostkami oraz zaufanie do instytucji prawnych. Innymi słowy (bo naszą misją jest objaśniać), kultura prawna oznacza to jak myślimy o prawie, jak je rozumiemy i stosujemy,
a także czy ufamy instytucjom publicznym. Prawo ma być praktycznym narzędziem, które nam służy, a my powinniśmy świadomie spełniać swoje obowiązki i równie świadomie korzystać z posiadanych praw.

Kultura prawna
to dynamika relacji między prawem stanowionym, świadomością prawną społeczeństwa oraz ich postawami wobec instytucji prawnych.

Grażyna Skąpska

Prof. UNiwersytetu Jagielońskiego, 
na wydziale Socjologii

KULTURA PRAWNA / SCHEMAT

Kliknij w ikonkę aby dowiedzieć się więcej

Do jakiej kultury prawnej powiniśmy dążyć

Wyniki badania* wskazują, że aż

38,7%

Polaków nie czuje się dobrze poinformowanych o procesach legislacyjnych.

Powyższe dane statystyczne utwierdzają nas w przekonaniu, że w Polsce konieczne jest zwiększanie poziomu kultury prawnej. Na pierwszym miejscu stawiamy więc kwestię zmiany postrzegania samego prawa, z którego każdy z nas korzysta na co dzień. Wyższa kultura prawna to większa świadomość prawna obywateli oraz większe zaufanie do instytucji państwowych.

*przeprowadzonego w 2023 r. przez portal PoznajFakty.pl

Dlaczego kultura prawna jest dla nas tak ważna?

Dla niektórych to być może tylko teoretyzowanie. Za dużo definicji,
zbyt wysoki stopień ogólności. Jednak to właśnie od kultury prawnej zależy
czy prawo działa tylko „na papierze”,
czy rzeczywiście jest egzekwowane. Społeczeństwa z wysoką kulturą prawną są mocniejsze, bo lepiej chronią swoje prawa, angażują się
w życie obywatelskie, ale również mają większe zaufanie do instytucji.
 Z kolei niska kultura prawna to poczucie obojętności lub bezradności wobec niesprawiedliwych sytuacji. 
To również środowisko, w którym 
lubi rozwijać się korupcja.